Şərh edilməmiş

Sumqayıt şəhəri haqqında və şəhərin adı ilə bağlı əfsanələr

TapEv.Az - Sumqayıtda Ev Alqı-Satqısı

Sumqayıt Azərbaycan Respublikasında respublika tabeli şəhərdir. Yeni məskunlaşılmasına baxmayaraq, əhalisinin sayına və sahəsinə görə Bakı və Gəncədən sonra üçüncü böyük şəhərdir.

Sumqayıt şəhəri Abşeron yarımadasında, Xəzər dənizinin qərb sahilində düzənlik ərazidə yerləşir. Tabeləiyində Hacı Zeynalabdin və Corat qəsəbələri vardır. Ərazisi 94.17 km, əhalisinin sayı 2018-ci il siyahıya alınmasında 326.020 nəfər idi. Şəhər əhalisinin orta sıxlığı isə 3.570 nəfər/km təşkil edir. İnzibati rayon ərazisi Abşeron yarımadası ərazisinin 9495 hektarını tutur. Torpağı günəşli, iqlimi quru suptropik və yarımsəhradır. Küləkli günlərin sayı ildə 75, küləyin sürəti adətən 5–20 m/san təşkil edir. Havanın ən aşağı tempuraturu -13 °C yanvar, ən isti tempraturu isə +40 °C avqust ayı təşkil edir. Havanın illik orta tempraturu +14 °C-dir. Yay fəsli torpaq örtüyünün tempraturu +60 °C qədər catır. Yağıntılar başlıca olaraq payız-qış-yaz aylarına düşür. Yay ayları quraq keçir. İl boyunca 247 mm yağıntı düşür. Ərazidə şimal (Xəzri) çox, cənub küləyi (Gilavar) isə az müşahidə edilir. Şəhərin cənubundan Samur-Abşeron kanalı axır. Kanal Ceyranbatan su anbarına tökülür. Ərazidə cöl heyvanları: tülkü, çaqqal, dovşan, canavar, ördək, göyərcin, sığırcın vardır.

“Sum, qayıt” əfsanəsi

Bu əfsanəyə görə, günlərin bir günü uzaq ellərdən gələn dəvə karvanı bu yerdən keçir. Onların su ehtiyatı qurtarır, susuzluğa davam gətirə bilməyən karvan sahibləri arasında bir-birini dərin məhəbbətlə sevən Sum və Ceyran adlı iki gənc də var idi. Bir tərəfdən susuzluq, bir tərəfdən isə qızmar günəş altında, qumlu səhrada yerimək, Ceyranı lap taqətdən salmışdır. Sevgilisinin susuzluğa dözə bilmədiyini görən Sum Ceyrana deyir:

– Sən burada məni gözlə, ya ölərəm, ya da sənə su taparam!

Sum karvandan aralanıb gedir. Lakin sevgilisinin fəlakətlə qarşılacağını öncədən duyan Ceyran onun ardınca qışqırır:

– Sum, qayıt! Sum, qayıt! Sum, qayıt!

Sumqayıt çay

Şəhərin adının mənşəyi ilə bağlı başqa bir fikir, şəhərdən bir az şimalda axan Sumqayıt çayla əlaqədardır. Şəhər ərazisindən Sumqayıt çayı axır. Çay əsasən suyunu dənizə çatdıra bilmir. Buna səbəb yarımsəhra və qumluq zonasında suyun süzülməsi (İnfiltirizasiya) hadisəsidir. Çay əsasən yağış suları, az miqdarda qar və yeraltı suları ilə qidalanır. Ən böyük qolu Qozlu çayıdır. Çayın mənbəyi Dübrar dağıdır. Yarımsəhra şəraitində axan çayın mənsəbi yoxdur və çay quraqlıqda tamamilə quruyur. Çayın Xəzər dənizinə axmayıb geri qayıtdığına görə ona qədim türkdilli tayfalar “su qayıdan çay” demişlər. Çayın adı və sonradan salınmış şəhərin adı da, elə bu anlayışdan əmələ gəlmişir.

Şərhlər (0)